Flight Alert! van de Chaliwaté groep – De derde openingsavond van het schrit_tmacher festival maakt hele families blij.

Door Astrid Kaminski
Vertaling: Lisa Reinheimer

Met iedere reis komt de grote angst: Zullen de medepassagiers zich beschaafd gedragen? Zullen ze niet snurken, geen gehaktballen uitpakken, zich inhouden met hun vloeistof inname en uitgave, er goed uitzien, een goede muzieksmaak hebben en het liefst ook nog lekker ruiken? Natuurlijk is dit wensenlijstje nooit de realiteit, want medepassagiers blijven altijd een oncontroleerbaar soort met onvoorspelbaar gedrag. Precies om dit soort gaat het in Jetlag van het Brusselse Nouveau Cirque gezelschap Company Chaliwaté, die het schrit_tmacher festival in het Belgische Eupen opent. Voor het eerst gaat het festival internationaal. Met Eupen heeft het festival niet alleen zijn derde partner aan boord, maar ook de stad waar het bestuur van de Euregio Rijn-Maas zetelt.

In Eupen heersen qua bedtijden Italiaanse maatstaven. Kinderen mogen hier ook best naar een avondvoorstelling (zonder dat de volgende dag het kinderdagverblijf de ouders zwart maakt bij de kinderbescherming). Maar Jetlag is dan ook echt een beeldende familievoorstelling. Men verleert het niet om te lachen om de oude bekenden van de slapstick, zoals de stoel die onder je vandaan valt. En dat verliefde paartjes komisch zijn, hoef je kinderen helemaal niet uit te leggen. Bah! Zoenen! Daar moeten we toch wat aan doen. En dat doet Loïc Faure, die de nieuweling onder de veel-vliegers speelt, als ze eenmaal op de plaats van bestemming zijn aangekomen, plaagt hij een paartje dat net hun gelukkige hereniging heeft. Hij stunt tussen het kussende paartje en maakt een paar haasjes-over.

Dat doen ze allemaal zonder woorden. Sandrine Heyraud, Sicaire Durieux zijn mimers, Loïc Faure is acrobaat, maar ze werken, zoals dat op het gebied van de Nouveau Cirque gebeurd, genre overstijgend en daarom speelt dans een grote rol. Het bewegingsverloop komt, net als in dans, tot zijn punt door ritme, frasering en associatieve onderdelen als impuls, intentie en timing, die hier, van begin tot eind zijn uitgewerkt. De mix van Nouveau Cirque en dans heeft in Duitsland pas net zijn intrede gedaan. Het schrit_tmacher, dat sowieso meer op heeft met een beeldende dan abstracte esthetiek, beweegt mee met deze nieuwe stroom. En de entertainmentkunde van de Chaliwaté groep, met hun liefdevolle absurditeit, heeft aantrekkingskracht.

Dat de eenzame reiziger, die voor het eerst reist, in Jetlag überhaupt aankomt, is natuurlijk het eigenlijke avontuur. Loïc Faure geeft vorm aan de typisch onbeholpen loser, Sandrine Heyraud, Sicaire Durieux aan de Jet-setters met hun ingesleten reisgewoonten. Tijdens de veiligheidsinstructies worden de fleecedekens uitgerold, de slaapbrillen opgezet, de nekkussens geschikt, de oordoppen ingedaan. Als de nieuweling de veiligheidsinstructies, die hij bestudeert alsof hij leert voor een tentamen, weer in de rugleuning heeft terug gestopt en om zich heen kijkt, ziet hij voor het eerst in zijn leven een alien. Als hij, waarom dan ook, op de vrije raamplaats naast hen probeert te komen, wat dat het hoogtepunt van de avond wordt, moet hij zijn adem inhouden. Bij iedere acrobatische pose boven de slapende passagiers wordt er gespeeld met het idee hoe het zou zijn als ze net wakker zouden worden.

Ook verder wordt er, met een goed gevoel voor proportie, nog veel van wat zich aan pijnlijke, omslachtige en onaangename dingen kunnen voordoen, en ook verborgen angsten en dromen die bij het reizen voorbijkomen, in een nagebouwd stuk vliegtuigcabine geperst: de snurker, de tuimelslaper, de stoelleuning-bezetter, de stijve hark, de eenzame, de tweezame, de bange. Het trio, dat toegeeft Jacques Tati fan te zijn, heeft alles goed in de hand. De overgangen van realistische naar surreële scènes en de kleine herkenbare observaties die zich tot in het absurde ontvouwen. Een stoelleuningconflict wordt een groot geharrewar, de stewardess vertaalt het pilotenpraatje in lichaams- en gebarentaal en plotseling zijn we ook in de cockpit tijdens een onweersvlucht, waar het radiosignaal met een pepermolen wordt geregeld. En als de motor a.k.a. de ventilator uitvalt, zorgt de humor voor veel opwaartse druk.